'ef·fi·ciën·tie de; v meest efficiënte werking ve bedrijf; doelmatigheid'
(Van Dale, 2010)
'Bij efficiënter onderwijs gaat het onder meer om de te realiseren tijdswinst.'
(Lieshout et al., 2010, p.15)
Deze tijdwinst kan op verschillende manieren verkregen worden.
Zo kan er meer tijd vrijgemaakt worden door op andere onderdelen in te leveren op tijd.
Men kan het onderwijs dus als het ware ‘zuiveren’ van alle (non)activiteiten die niet leiden tot cognitie vooruitgang bij de leerlingen. Zo zou ‘de wollen truiendag’ en het kring-weekendgesprek geschrapt kunnen worden. Hiervoor pleitten onlangs twee Haarlemse schooldirecteuren. Zij vinden dat basisscholen meer tijd moeten besteden aan rekenen en taal en minder aan wat zij noemen ‘onzinactiviteiten’. (TC Tubantia, 2010)
Een andere manier om tijdwinst te genereren is door leermiddelen in te zetten die ervoor zorgen dat er meer tijd over blijft voor andere zaken.
'ICT krijgt vaak de eigenschap toegedicht dat het bestaande processen efficiënter kan doen verlopen. In dit onderzoek is ook gekeken in hoeverre die bewering opgaat voor ICT in het onderwijs.
(...) Voor het experiment gaven de leerkrachten aan dat de werkdruk soms erg hoog is. Als leerkracht wil je alle leerlingen goed bedienen, maar ook alle leerdoelen moeten gehaald worden. Buiten de lessen om is er ook nog sprake van voorbereidingstijd, nakijkwerk en overleg met de mede leerkrachten.'
(Lieshout et al., 2010, p.15)
Reden temeer voor SURFNET/Kennisnet om te experimenteren met de inzet van nieuwe digitale leermiddelen.
Gedurende het experiment bleek dat inzet van de digitale leermiddelen een heel andere manier van lesgeven tot gevolg had. Zoals elders in ons onderzoek te lezen is, verandert met de komst van digitale leermiddelen zodoende de rol van de docent: meer begeleidend en minder klassikaal.
'Zo leidt bijvoorbeeld het gebruik van individuele laptops tot een meer decentrale vorm van lesgeven. (...) Leerkrachten geven aan dat een goede inzet van digitale leermiddelen de efficiëntie van het onderwijs verhoogt. De leerkrachten hadden minder tijd nodig voor voorbereiding van de lessen. Aan de ene kant was deze voorbereiding centraal geregeld door instructies die leerlingen gezamenlijk meekregen en daarna individueel konden raadplegen. Aan de andere kant wordt een deel van de feedback op individueel niveau aan de leerlingen aangeboden. Ook onderling overleg tussen de leerkrachten en overdracht van klassen aan elkaar kostte minder tijd.'
(Lieshout et al., 2010, p.4-5)
De extra individuele aandacht komt in het bijzonder ook ten goede aan de leerlingen die net even wat meer aandacht nodig hebben. De leerkracht hoeft bijvoorbeeld een instructie niet drie keer opnieuw, of überhaupt niet klassikaal uit te leggen, want de leerling kan deze desgewenst zelf raadplegen op zijn of haar laptop. Hierdoor ontstaat een tijdwinst die weer ingezet kan worden in individuele begeleiding.
Maar, zoals de leerkrachten al aangeven, vereist dit alles wel een ‘goede inzet van digitale leermiddelen’. Gedurende het onderzoek bleek dat de leermiddelen nog niet genoeg ontwikkeld waren en daarmee de didactische afstemming op het leerproces nog niet optimaal was.
Zo worden resultaten van de Touch-, of Surface-tafel en de Swinxs niet opgeslagen en is het, zoals bij vele andere leermiddelen, dus niet mogelijk om de resultaten te evalueren noch te toetsen.
Dit zou ook te maken kunnen hebben met het ‘deep-dive’ effect waarmee de leerkrachten geconfronteerd werden of de korte tijdsduur van het experiment. Dit zou door nader onderzoek bepaald moeten worden.
Tabel: Resultaten van het onderzoek naar de inzet en beleving van verschillende leermiddelen met behulp van de Power Indicator (Kennisnet, TNO 2010).
Uit deze resultaten blijkt dat eigenlijk alle ICT-middelen als ruim voldoende tot goed worden ervaren op aspecten als aandacht, diepte en efficiëntie.
Bronnen:
- Lieshout van, M., Kort, J., Huveneers, S., Sauer, S. (2010). Het leren van de toekomst Zorg voor impact (TNO-rapport 35309) Verkregen van SURFnet/Kennisnet website: http://www.surfnetkennisnetproject.nl/attachments/2224220/TNO_rapportage_LvdT_-_final-def_-_100614.pdf
- TC Tubantia. (2010). Onbegrip over No-Nonsense School. Verkregen op 26 oktober 2010 via http://www.tctubantia.nl/regio/7516235/Onbegrip-over-No-Nonsense-School.ece.)
- Van Dale (2010), Website: http://www.vandale.nl/vandale/zoekService.do?selectedDictionary=nn&selectedDictionaryName=Nederlands&searchQuery=efficientie
